Rouw- en verliesbegeleiding

Verlies hoort bij het leven. Rouw wordt gezien als de prijs die we betalen voor de mogelijkheid om lief te hebben en ons te hechten aan anderen en aan situaties; een basisvoorwaarde voor ons voortbestaan. Het verlies van een dierbaar iemand kan een enorme impact hebben op je leven. Je hebt niet alleen een persoon verloren van wie je heel veel houdt, maar ook een stuk van jezelf. Zo lijkt het tenminste. Hoe pak je het leven weer op na zo’n ingrijpend verlies? Heeft het leven überhaupt nog zin? Hoe krijg je weer vertrouwen in de toekomst?

Hulp bij rouw & verlies

Een luisterend oor en op verhaal komen is – zeker in het begin – het allerbelangrijkste wat mensen in rouw nodig hebben. Dit lijkt een zo makkelijk in te vullen behoefte, maar in de praktijk blijkt dit vaak toch lastig te zijn. Voor iedereen gaat het leven door, maar voor jou staat de wereld stil. Bovendien kan het verdriet en gemis zich na verloop van tijd ook nog verdiepen, wanneer steeds duidelijker wordt wie en wat gemist wordt. Ondanks alle steun en hulp in je omgeving, kun je je toch onbegrepen en eenzaam voelen. Dan kan het zinvol zijn om hulp te zoeken. Ik verken met je wat het verlies voor je betekent; voor je gevoel van eigenwaarde, voor je relaties met anderen, je toekomst, en voor de aannames die je had over de wereld en het leven. Samen bekijken we wat nodig is om verder te gaan. Ik kan je verdriet niet wegnemen, maar wel een stukje met je meelopen in de weg die je te gaan hebt.

Only people who are capable of loving strongly can also suffer great sorrow, but this same necessity of loving serves to counteract their grief and heals them.

 Leo Tolstoj

Voor wie?

Verlies hoort bij het leven en komt in elke levensfase voor. Volwassenen, jongeren, kinderen, allemaal krijgen we te maken met verlies in ons leven. Het kan gaan om:

verlies van een dierbare door overlijden

verlies van gezondheid

echtscheiding

ongewenste kinderloosheid

verlies van werk

verlies van toekomstperspectief

De bovenstaande voorbeelden zijn niet uitputtend.

Hoe heb ik anderen kunnen helpen?

“Ik heb de begeleiding met Dorien als erg fijn ervaren. Ik had het gevoel dat er met empathie en begrip naar mij werd geluisterd. Ook stelde Dorien altijd heel goede vragen, die nooit eerder gesteld aan mij gesteld zijn. Hierdoor leerde ik weer praten. Niet alleen over de verdrietige momenten, maar ook de mooie herinneringen die ik heb na het verlies. Dorien luistert goed en reageert niet met ‘standaard’ antwoorden, maar gaat ook echt de diepte in. Ik denk ook dat ze zich zo goed kan inleven in wat verlies en rouw met iemand doet, doordat ze het zelf ook heeft meegemaakt. Vanuit haar kwaliteiten en krachten kan ze je goed op weg kan helpen.”

“Dorien stelt prettige vragen, heeft een open houding.  Door de gesprekken met haar krijg ik meer inzicht, dat  helpt mij in het rouwproces . Ook geeft ze op het juiste moment concrete tips en eerlijke antwoorden. Na een gesprek ga ik “lichter en opgeluchter “ weer naar huis .”

Meer over rouw

Wat is rouw?

Rouw is een normale reactie op het verlies van iets of iemand. Rouw komt in alle levensfasen voor en kent verschillende verschijningsvormen.

Wat zijn symptomen bij rouw?

Rouwreacties kunnen zich op verschillende manier uiten;

Emotioneel: verdriet, boosheid, schaamte en schuld, maar ook opluchting en blijdschap kunnen voorkomen.

Cognitief: piekeren, zich afvragen wat er gebeurd is, zorgen maken over de toekomst, vergeetachtigheid, moeite met concentreren.
Fysiek: slecht eten en slapen, vermoeidheid, hartkloppingen, hoofdpijn, buikpijn.

Welke fases kent rouw?

Lange tijd was de heersende opvatting dat rouw volgens bepaalde fases verloopt. Elke fase wordt getypeerd door één overheersende rouwreactie; eerst ontkenning, dan woede, vervolgens marchanderen, opgevolgd door verdriet en depressie, en tenslotte aanvaarding. Wanneer er een bepaalde fase was overgeslagen, zou de rouw niet goed ‘verwerkt’ zijn. Het idee dat rouw volgens elkaar opeenvolgende fases zou verlopen, is inmiddels achterhaald. Het zou geen recht doen aan het ‘unieke’ van elk rouwproces.

Hoe verloopt een rouwproces?

Bij het verloop van een rouwproces gaat men uit van twee oriëntaties, een verliesgerichte oriëntatie en een herstelgerichte oriëntatie. De verliesgerichte oriëntatie gaat uit van de rouwarbeid die de nabestaande moet verrichten; de realiteit van het verlies onder ogen zien en het leren omgaan met de gevoelens die dat verlies teweegbrengt. De herstelgerichte oriëntatie is gericht op de activiteiten om het leven na het verlies weer opnieuw vorm te geven en het aanpassen aan de veranderde omstandigheden. In een ‘gezond’ rouwproces wordt er ‘geslingerd’ tussen beide oriëntaties. Na verloop van het rouwproces wordt de slingerbeweging minder heftig en krijgt de rouwende meer ‘controle’ over het slingeren. Het rouwproces stagneert wanneer er niet (meer) geslingerd wordt tussen de twee oriëntaties. Het is net als een roeiboot met twee roeispanen; de éne roeispaan representeert de verliesgerichte oriëntatie en de andere de herstelgerichte oriëntatie. Aan beide roeispanen moet getrokken worden om vooruit te komen. Wanneer er vooral aan één roeispaan wordt getrokken (de verliesgerichte of de herstelgerichte) dan draait men rond in cirkels en komt men niet vooruit. Er kan alleen vooruitgang worden geboekt wanneer er werk verzet wordt aan zowel de verliesgerichte als aan de herstelgerichte kant.

Wat is rouwverwerking?

Rouw verwerk je niet. Verwerken impliceert immers dat het gemis en verdriet ooit ‘over’ zouden zijn. Dit is niet het geval. Je leert leven met het verdriet en je zult rouw ook overleven. Ook al gaat het verdriet en gemis nooit over, je zult weer in staat zijn om weer van het leven te genieten.

Hoe lang duurt rouw?

Voor rouw staat geen tijd. Het kan zelfs een heel leven met je meegaan, waarbij het een tijd lang op de achtergrond kan sluimeren om dan op sommige momenten weer in alle heftigheid terug te keren. Dat is heel normaal. Toch krijgen rouwenden vaak te horen ‘dat het nu maar eens over moet zijn’, ‘dat je het een plekje moet geven’. Het tijdscriterium bij rouw is dan ook een ingewikkelde kwestie, dat vaak tot discussie leidt. De DSM-5 (handboek voor classificatie van psychische stoornissen) hanteert een termijn van 12 maanden bij volwassenen en 6 maanden voor kinderen, om te kunnen spreken over een vastgelopen rouwproces. Het is de vraag of deze termijnen niet veel te kort zijn om recht te doen aan aan het complexe proces van het verwerken van het verlies van een dierbare. Het gaat er volgens deskundigen niet om dat na deze termijnen de rouw over is, maar dat er beweging blijft in het rouwproces. Een rouwproces stagneert als de rouwende blijft hangen in zijn rouwproces en er niet in slaagt het gewone leven weer op te pakken. Voor een kind betekent dit, dat het niet lukt de ontwikkeltaken (school, vrienden, sport) op te pakken. Vanuit die optiek is een half jaar dan wel weer best lang.

Mag ik je helpen?

Laat een berichtje achter en ik neem contact met je op.